De oorsprong van de derde wereld

Dat de term ‘derde wereld’ tegenwoordig staat voor de ontwikkelingslanden weet iedereen, maar wat niet alom bekend is, is de oorsprong van de term.
Op 18 april 1955 gaf Soekarno, de eerste president van het pas onafhankelijke Indonesië, een
speech. Hij gebruikte daarin voor het eerste de term ‘derde wereld’. Hij bedoelde daar toen niet de ontwikkelingslanden mee maar de landen die niets te maken hadden met het NAVO-bondgenootschap of het Warschaupact. Landen die dus geen vaste link hadden naar het Westen, de ‘eerste wereld’ met het kapitalisme, of de Sovjetunie, de ‘tweede wereld’ met het communisme. De niet-gebonden landen hadden vaak wel een bepaalde voorkeur jegens deze mogendheden. Buiten de drie eerste werelden is er ook nog een vierde wereld. Daarmee bedoelt men het armste deel van de derde wereldlanden, maar ook het arme bevolkingsdeel in een rijk land.
Toch wordt de term derde wereld niet vaak meer gebruikt. Het geeft de indruk dat de ontwikkelingslanden derderangs landen zijn. Buiten deze termen is er ook sprake van kernlanden (de kern van de economische wereld), de periferie (de derde wereld) en semi-periferie (alles er tussen). Als het kind maar een naam heeft.

(Verschenen in  De Ark van Jean-Marc in de rubriek Terugbladeren op 12 april 2015)