Freedom...on a stick.

Iedereen kent William Wallace, de Schotse vrijheidsstrijder vertolkt door Mel Gibson in Braveheart. Toch is de film niet historisch correct, maar dat is geen grote verrassing.

William Wallace was , anders dan in de film, niet van lage afkomst, maar van adel. Over zijn afkomst en jeugd is weinig bekend.  Hij groeide op in een welvarend Schotland onder leiding van Alexander III. Toen die stierf kreeg kleindochter Margaret de troon, die de reis van Noorwegen naar Schotland niet overleefde. De schotten hadden geen opvolger en vroegen de Engelse koning Edward I om hulp. Edward I was al langer wat van plan met Schotland en eiste dat de Schotse heren hem benoemden als ‘Lord paramount of Scotland’. In 1292 werd John Balliol met toestemming van Edward I de nieuwe koning van Schotland. Balliol was geen sterke koning en zag toe hoe Edward I zijn rechten misbruikte en de onafhankelijkheid van Schotland ondermijnde. In 1296 kwam Balliol terug op zijn eed om Engeland te dienen en werd verbannen naar Frankrijk. Edward I nam die kans om Schotland aan te vallen in de grensstad Berwick-upon-Tween en later ook bij de Slag van Dunbar te winnen.

William Wallace komt pas in beeld wanneer hij in 1297 de sheriff van Lanark vermoordde en zichzelf zo vogelvrij verklaarde. Hij voegde zich bij William Douglas The Hardy en vocht mee tijdens de aanval op Scone, een van de vele Schotse opstanden. Op 11 september 1297 wonnen de Schotten de slag bij Stirling Bridge nadat ze de Engelsen in de val lokte op de te nauwe brug. Wallace kreeg de titel van Guardian of the kingdom of Scotland en ging verder met zijn vrijheidsstrijd. Eind 1297 werd hij geridderd.

William Wallace’s verhaal eindigt wanneer hij op 5 augustus 1305, 709 jaar geleden, gevangen wordt genomen op verraad van Schotse graaf John the Menteith. Wallace werd beschuldigd van hoogverraad, waarop hij zei: "I could not be a traitor to Edward, for I was never his subject." Op 23 augustus werd hij gefolterd  en onthoofd. Zijn lichaam werd in vier stukken gesneden en naar verschillende uithoeken van Schotland gestuurd als waarschuwing. Zijn hoofd belandde op een spaak op London Bridge.